Seksen?
Een training voor verzorgenden van mensen met een verstandelijke beperking.
Seksen?
November 2009. Een dorpje in Friesland. Een training voor verzorgenden van mensen met een verstandelijke beperking.
Ik werk samen met collega Fred en een (voor ons) nieuwe, kordate Friese trainster (we noemen haar Sietske).
Aan het eind van de intensieve middag is er tijd over en die wil Sietske graag benutten om een laatste situatie te spelen met de deelnemers die nog niet zijn geweest.
Sietske nam Fred en mij apart en vertelde de bedoeling.
Seksualiteit is een lastig onderwerp bij deze doelgroep en dat wil ze bespreekbaar maken. Verzorgenden krijgen er op verschillende manieren mee te maken. Vaak ongemakkelijk, er zijn geen duidelijke richtlijnen voor en het brengt de verzorgenden zelf ook in verlegenheid.
“Wat ik wil is dat jullie straks in de ‘huiskamer’ komen en vol zijn van het onderwerp. Jullie ‘zijn op elkaar’ en willen eigenlijk wel seks maar je weet niet hoe. Vraag de begeleiders om hulp en/of vraag hoe zij dat eigenlijk doen”. Sietske vertelt dat ze vaak met collega’s van ons werkt die een relatie hebben en ‘dan pakt hij haar bijvoorbeeld bij de borsten’. “Maar dat hoeft niet hoor”.
Als ze ons nog even alleen laat kijken Fred en ik elkaar lachend aan. Oké. We hebben wel een idee wat de bedoeling is.
We wandelen de huiskamer in. Drie cursisten zitten aan de tafel. Fred maakt z’n riem los en roept blij opgewonden: “Hè Marion, zullen we neuken? Ik giechel blij en verrast: “Jaaa, maar hoe moet dat ook alweer”, en ik kijk vragend een van de cursisten aan. Ze kijken vooral weg. Fred komt dichtbij en pakt me blij bij een borst. “Wauw, wat zit daar wel niet”, lacht hij weer. Geen enkele reactie bij de deelneemsters. Ik vraag stralend aan de dames of zij wel eens seks hebben en of ik dat ook mag. Fred is al op weg naar de slaapkamer.
“Stop maar”, zegt Sietske ijzig. De dames aan de tafel hebben niets gezegd of ondernomen en gaan met een strak gezicht weer naar de kant. Er valt een zeer ongemakkelijke stilte.
Dan zegt Sietske: “Ik heb het hier later wel over met de acteurs, en dan wil ik nu naar de afronding”.
Dat voelde aan als een klap in mijn gezicht. Ik kijk uit het veld geslagen Fred aan. Hij is ook verbijsterd. Dan krijg ik mijn stem terug.
“Ik zou dit toch heel graag nú willen bespreken. Ik begrijp aan jouw reactie Sietske, dat dit niet de bedoeling was. En ik merk aan jullie (deelnemers), dat jullie dit vervelend hebben gevonden. Dat spijt me oprecht. Ik was in de veronderstelling dat dit de opdracht was. De bedoeling was om seksualiteit en gedrag van mensen met een beperking bespreekbaar te maken. Ik heb net aan den lijve ondervonden hoe ongelooflijk ongemakkelijk dat kan zijn. Ik voelde tijdens het spel alleen maar afwijzing en afkeuring. En de interactie met Fred was zo leuk en spannend. Daar raakte ik in mijn rol erg van in de war”.
Pffff, er kwam een gesprek op gang. Natuurlijk werd de setting genoemd: collega’s die kijken, jullie zijn geen echte cliënten, het was erg overrompelend, maar daarna ging het over hun eigen ervaringen met cliënten, wat deel je wel en wat niet in zo’n geval, wat vinden wij er eigenlijk van als cliënten seks willen.
De intensieve middag werd goed afgerond en met Sietske hebben we besproken hoe we het een volgende keer veiliger kunnen maken.
Fred en ik hebben de hele weg naar Groningen gehuild van het lachen.
Trainingsacteur Buro Wittenburg